Ders 08: Depreme Hazırlık ve Risk Azaltma



0:0:0.0 --> 0:0:1.970
Ali Osman Öncel
Nasıl başlarsak öyle devam eder.

0:0:3.0 --> 0:0:7.80
Ali Osman Öncel
Baktığım gibi bir sorun gözükmüyor. O nedenle de.

0:0:8.190 --> 0:0:9.990
Ali Osman Öncel
Evet derse başlayabiliriz.

0:0:11.390 --> 0:0:12.550
Ali Osman Öncel
Sıkıntı yok.

0:0:14.610 --> 0:0:15.570
Ali Osman Öncel
Evet sporda.

0:0:16.240 --> 0:0:17.560
Ali Osman Öncel
Dersin notları.

0:0:38.510 --> 0:0:41.460
Ali Osman Öncel
Çok sağ olsun mu diyelim başlayalım.

0:0:42.730 --> 0:0:45.470
Ali Osman Öncel
Ve burayı bu şekilde ne yapıyorum kapatıyorum.

0:0:46.760 --> 0:0:47.510
Ali Osman Öncel
Kendimi.

0:0:48.490 --> 0:0:50.180
Ali Osman Öncel
Herkes öne çıkartalım.

0:0:52.380 --> 0:0:54.620
Ali Osman Öncel
Hükümet öne çıkmış olarak soruyoruz.

0:0:56.450 --> 0:0:57.700
Ali Osman Öncel
Bu şekilde de.

0:0:59.470 --> 0:1:0.720
Ali Osman Öncel
Olmak istiyorum olursun.

0:1:2.610 --> 0:1:3.380
Ali Osman Öncel
Susar.

0:1:4.760 --> 0:1:5.140
Ali Osman Öncel
Yazdır.

0:1:7.440 --> 0:1:8.250
Ali Osman Öncel
Çok emek.

0:1:9.750 --> 0:1:10.500
Ali Osman Öncel
Hoş bulduk.

0:1:12.850 --> 0:1:13.790
Ali Osman Öncel
Anlam veremiyoruz.

0:3:55.220 --> 0:3:55.550
Ali Osman Öncel
Hı.

0:10:32.750 --> 0:10:38.10
Ali Osman Öncel
Evet, ilk giren artışımız kimdir? Ismi nedir? Hemen başlayalım.

0:10:50.240 --> 0:10:51.490
Ali Osman Öncel
Evet, hoş geldin enis.

0:10:53.570 --> 0:10:55.210
Ali Osman Öncel
Bana biraz yabancı bana ama?

0:11:1.800 --> 0:11:2.650
Ali Osman Öncel
Ses yok mu?

0:11:16.220 --> 0:11:17.790
Ali Osman Öncel
Evet, söz kontrolü yapalım.

0:11:58.640 --> 0:12:0.630
Ali Osman Öncel
Evet, ses kontrolü yapalım.

0:12:2.370 --> 0:12:3.640
Ali Osman Öncel
Mikrofon kapalı.

0:12:24.360 --> 0:12:25.420
Ali Osman Öncel
Evet Serhat.

0:12:28.560 --> 0:12:29.910
Ali Osman Öncel
Sende başlayabiliriz.

0:15:47.470 --> 0:15:50.20
Ali Osman Öncel
Evet, buyurun ses kontrolü yapalım ve başlayalım.

0:15:51.670 --> 0:15:54.680
Ali Osman Öncel
Fazla durmayacağım, katılan yoksa kapatacağım ders.

0:16:17.510 --> 0:16:19.770
Ali Osman Öncel
Evet mikrofonsuz kapladı.

0:16:21.260 --> 0:16:22.820
Ali Osman Öncel
Mikrofonunuzu açmanız gerekiyor.

0:16:29.880 --> 0:16:32.300
Ali Osman Öncel
Evet, mikrofonları ve kameranızı açarak ateşler.

0:16:48.400 --> 0:16:50.280
Ali Osman Öncel
Evet mikrofonları kapadı.

0:17:29.830 --> 0:17:32.220
Ali Osman Öncel
Evet buyur Serhat mikrofonu açarsan.

0:17:33.390 --> 0:17:35.750
Ali Osman Öncel
Sesini alabileceğiz, mikrofonların kapalı.

0:17:38.60 --> 0:17:40.310
Ali Osman Öncel
Şimdi katılmadım, böyle derslere anlamadım ki.

0:17:51.640 --> 0:17:53.620
Ali Osman Öncel
Yapman gereken mikrofon açmak.

0:17:55.750 --> 0:17:56.860
Ali Osman Öncel
Ben böyle dolaşmak.

0:18:22.200 --> 0:18:23.670
Ali Osman Öncel
Mikrofonun kapalı.

0:18:28.470 --> 0:18:33.450
Ali Osman Öncel
Ya bir ismi daha önce derse girmedin. Ne bileyim uzaktan eğitim ne zamandır yapılıyor onun ce haftaya?

0:19:54.600 --> 0:19:58.940
Ali Osman Öncel
Evet deprem meskeni azaltılması veya deprem hazırlık dersini.

0:20:0.430 --> 0:20:7.100
Ali Osman Öncel
Bu dönem yapıyoruz. Bu dersi alan tıp fakültesinden öğrenciler var. Doğal afet jennette mi?

0:20:7.730 --> 0:20:11.40
Ali Osman Öncel
Işte lisans öğrencileri var ve bu tarz kapsamında.

0:20:11.980 --> 0:20:18.680
Ali Osman Öncel
Özellikle başta hastaneler olmak üzere kamu binalarının ve risk azaltılmasıyla ilgili.

0:20:19.380 --> 0:20:23.350
Ali Osman Öncel
Yapılması gereken ya da yapılması gerekli.

0:20:24.40 --> 0:20:30.560
Ali Osman Öncel
Önemli çalışmalara tema kapsamında fema örnekleriyle açıklamaya çalışıyoruz.

0:20:31.420 --> 0:20:53.140
Ali Osman Öncel
Özellikle tabii ki bu dersin adı deprem riskinin azaltılması. Bu kapsamda deprem riski nedir? Buna bakmamız lazım. Özellikle deprem riski olması için bir bölgede deprem üretecek bir kaynak olması gerekiyor. Görüldüğü üzere buradaki kaynak burada gözüküyor.

0:20:54.780 --> 0:21:16.750
Ali Osman Öncel
Demek ki biz buna ne diyoruz? Souls diyoruz bir de ingilizcesi sorusu Türkçe kaynak diyoruz ya da bir depreme neden olacak fuar ediyoruz ikinci bir gerekli olması gereken unsur da bu. Deprem meydana geldiğinde bundan etkilenecek.

0:21:17.760 --> 0:21:37.660
Ali Osman Öncel
Yapıların olması gerekiyor işte. Görüldüğü üzere bu yapılarda burada ne yapıyor? Gerçekten bulunuyor. Demek ki deprem emin meydana geldiği yer ya da bu yerde meydana gelecek depremin büyüklüğü tehlike.

0:21:38.650 --> 0:21:48.800
Ali Osman Öncel
Ve bu tehlikeden etkilenecek. Yakında ve civarda bu tehlikeye maruz, savunmasız yapılar varsa.

0:21:49.410 --> 0:21:52.570
Ali Osman Öncel
Bu yapıların olmuş olduğu yere de.

0:21:53.420 --> 0:22:2.70
Ali Osman Öncel
Ne diyoruz? Reis diyoruz demek ki tabii ki bu depremden etkilenecek canlı ve yapı yoksa lisi yok demektir.

0:22:2.850 --> 0:22:22.360
Ali Osman Öncel
Her depremin meydana geldiği ya da tehlike potansiyeli vardır ama bu tehlike potansiyeli riske dönüşmesi için de bu tehlikeden etkilenecek yapıların ve bu yapılara da yaşayan canlıların ve insanlık olması gerekiyor. Demek ki temel.

0:22:22.860 --> 0:22:41.690
Ali Osman Öncel
Tehlike ve risk arasındaki ilişki bu şekilde açıklanabilir. Tabii ki deprem kaynağında bir kırılma ile meydana geliyor ve bu kaynaktan da açığa çıkan sismik dalgalar ne yapıyor, yayılıyor ve bu sismik dalgaların yayılımı görüldüğü üzere.

0:22:43.510 --> 0:23:4.810
Ali Osman Öncel
Yayılma doğrultusunda göründüğü üzere deprem meydana geldi ve bu deprem meydana geldikten sonra deprem dalgaları her taraftan yayılıyor ve yayılma doğrultusunda bu dalgalar farklı özellikte malzemelerle karşılaşıyor ve bu malzemeler bu dalgaların geldiklerini değiştiriyor.

0:23:5.500 --> 0:23:11.640
Ali Osman Öncel
Ve özellikle malzemelerin cinsi direnç yapısı farklıysa.

0:23:12.370 --> 0:23:22.450
Ali Osman Öncel
Zayıflık ve sağlamlık durumuna bağlı olarak da ilanda arkadaşın geldik dediği ya büyütülüyor ya da bu dalgaların geldikleri küçül.

0:23:22.550 --> 0:23:28.980
Ali Osman Öncel
Sürüyor ve bu şekilde de aslında yerin maksi.

0:23:29.80 --> 0:23:58.670
Ali Osman Öncel
Çok ivme değeri aslında yerin altında saklı göremediğimiz malzeme direncine bağlı olarak değişiyor. Demek ki ikinci unsur da demek ki bir kaynak var, kaynaktan bahsetmiştik. 2 de bu kaynaktan etkilenecek, etkilenmeye açık yapılar ve bu yapıların içerisinde yaşayan insanlar var ve bu arada da görüldüğü üzere yayılan deprem dalgaları var ve bu dalgaların genlikleri değişiyor.

0:23:59.260 --> 0:24:7.250
Ali Osman Öncel
Ve bu d prem dalgalarının geldiklerini nasıl büyütüldüğünü bizler ne yapabiliyoruz yüzeyde yerleştirilmiş.

0:24:8.530 --> 0:24:20.850
Ali Osman Öncel
Ölçerler varsa o da imal ölçerler vasıtasıyla bu depremlerin neden olmuş olduğu yerin altındaki litolojik ya da jeofizik direnç değişimine bağlı olarak.

0:24:21.740 --> 0:24:31.250
Ali Osman Öncel
Değişen dalga geldikleri ne yapabiliyoruz? Kaybedebiliyoruz mesela s bir istasyonda kaydedilen dalganın genliği.

0:24:32.400 --> 0:24:50.870
Ali Osman Öncel
Burada gözüküyor. Sol tarafta sağ tarafta da s 2 istasyonunda kaydedilen dalganın geldiği gözüküyor. Şimdi baktığımız zaman bu istasyonlardan biri özellikle insanların yaşamış olduğu bu alan bu.

0:24:51.900 --> 0:25:3.890
Ali Osman Öncel
Siteye ya da şehir merkezinin biri sonunda biri sağında baktığımız zaman özellikle solunda yer alan istasyondaki dalga genliğinin.

0:25:4.940 --> 0:25:25.280
Ali Osman Öncel
Daha küçük olduğunu görüyoruz ama yapıların sağ tarafında daha doğru tarafında yer alan istasyonundaki dalga geldiklerinin özellikle kayıt edilen dalga geldiklerini daha büyük olduğunu ne yapabiliyoruz? Görebiliyoruz. Demek ki biz ne yapabiliyoruz yerin altındaki li?

0:25:25.380 --> 0:25:36.190
Ali Osman Öncel
Psikolojiye bağlı olarak dalga geldiklerinde deki değişimi maksimum ya ivmesi cinsinden ölçü biliyoruz demek ki.

0:25:37.700 --> 0:25:39.380
Ali Osman Öncel
Baktığımızda.

0:25:40.860 --> 0:26:3.170
Ali Osman Öncel
Şehir merkezinin daha zayıf jeolojik olarak deprem dalga genliğinin büyütülmesi, daha yatkın bir zemin üzerinde yapıldığını ve buna bağlı olarak da buradaki maksimum erimesinin bu zemindeki direnç.

0:26:3.900 --> 0:26:6.730
Ali Osman Öncel
Sayısına bağlı olarak azaltıldığını görebiliyoruz.

0:26:7.450 --> 0:26:36.760
Ali Osman Öncel
Tabii ki yerin titreşim periyodu özellikle binaların titreşim periyodu ile ilişkili ise beni ağlar ne yapabiliyor rezonansa gelebiliyor ilişkili olması şu demek bir yerin titreşim periyot büyüklüğüyle binaların titreşim, periyot büyüklüğü aynıysa burada bir rezonans riski var demektir ve bu nedenle de referansa bağlı olarak da binalar.

0:26:37.380 --> 0:27:7.770
Ali Osman Öncel
Atılabiliyor ve yıkılıyor. Şimdi baktığımızda bir sonraki şekilde biraz daha bunu ne yapabiliriz açıklayabiliriz. Evrensel risk formülü biliyorsunuz Birleşmiş Milletler tarafından verildiği şekliyle burada gösteriliyor. Buradaki her bir kavram bakın reis nedir işte kayıp demektir. Soldaki şekil işte yıkılan binalar ve yıkılmayan binalar riskin nasıl değiştiğini, nasıl değiştirildiğini gösteriyor.

0:27:8.270 --> 0:27:37.220
Ali Osman Öncel
Burada riske demek ki görüldüğü üzere kırmızı renkte yazılmış asıf dediğimiz burada tehlike anlamına geliyor. Bakın yeşil renkle gösterimiz hazır dediğimiz tehlike demek. Demek ki depremin kaynağında bir kırılma meydana geliyor. Esas tehlike nedir? Bakın yazılmış olduğu rant yeşil ve bu yeşil renge denk gelen dalga yayılımının da.

0:27:37.900 --> 0:27:56.60
Ali Osman Öncel
Ya da bu dalgaların yayılmış olduğu alanın da görüldüğü üzere yeşil renkte gösterildiğini, aşağıda da görüldüğü üzere h harfiyle bunun temsil edildiğini görebiliyoruz. Demek ki yayılan dalgalar esas deprem tehlikesini oluşturan.

0:27:56.900 --> 0:28:10.70
Ali Osman Öncel
Hımm depremin kaynağı da bir kırılma var ama bu kırılma sonucu yayılan dalgaların genlik değişimi ve bu genlik değişimleri sonucunda ortaya çıkan maksimum yer ivmesi büyüklükleri ne yapıyor?

0:28:11.680 --> 0:28:38.740
Ali Osman Öncel
Dedi keyi beydaha getiriyor. Demek ki tehlikeye esas kaynağı yayılan deprem dalgaları ve bu dalgaların bağlı olarak da değişen maksimum yer ivme büyüttükleri. Bunları ne değiştiriyor işte. Jeolojik ve jeofizik direnç patlattığı değiştiriyor. Demek ki iyi ki parametreyi ne yaptık? Bu şekilde açıkladı. Tehlike nedir? Tehlikeye? Demek ki bir deprem meydana geldikten sonra.

0:28:39.550 --> 0:28:48.800
Ali Osman Öncel
Yayılan yakında ve uzaktaki deprem dalgalarının geldiklerine yayılmış olduğu alanda ve ortamdaki.

0:28:49.40 --> 0:29:23.960
Ali Osman Öncel
Ben çini yapısındaki değişime bağlı olarak küçültülmesi ve büyütülmesi sinin toplamına biz ne diyoruz? Maksimum ya ime büyüklüğü cinsinden tehlike ediyoruz. Şimdi diğer bir kavram da evrensel riske formülüne göre winner Rabbi lite dediğimiz maruziyet ya da etkilenebilir lik etkilenebilir. Bunu rabbel litreye etkilenebilir lik şimdi etkilenebilir diye baktığımız zaman buradaki bu kelime sarı renkle yazılmış demek etkilenmedi demek herkes bir şekilde etkileniyor.

0:29:24.60 --> 0:29:24.800
Ali Osman Öncel
Hani kimi?

0:29:26.50 --> 0:29:32.130
Ali Osman Öncel
Ağır hasar alarak etkileniyor. Kimi az hasar alarak etkileniyor, kimi yaralandı.

0:29:32.230 --> 0:29:35.950
Ali Osman Öncel
Bak etkileniyor. Kimin ne bileyim sakat kalarak depremde.

0:29:36.630 --> 0:29:46.290
Ali Osman Öncel
Napıyor bir etki alabiliyor demek ki etkilenebilir. Ne demektir bu depremi hissedecek ya?

0:29:46.390 --> 0:30:19.160
Ali Osman Öncel
Bunların ve insanların yaşamış olduğu alan neyi gösteriyor, bize etkilenebilir, birlik ile ilgili alanı gösteriyor. Bakın bu da sırrı renkte burada göstermiş durumda. Demek ki depremin etkilenebilir. Olmuş olduğu alan ne oldu? Bu soru renkte gösterilmiş oldu. Şimdi tabi ki her etkilenen bina yıkılmıyor işte son 6 Şubat depreminden sonra gördük ki işte maraş'ta gördük. Hatay'da gördük ki kullandı.

0:30:19.240 --> 0:30:26.370
Ali Osman Öncel
Binalar var. Bunlar etkilenen ama yıkılmayan yıkılmayan binalar var.

0:30:27.190 --> 0:30:37.800
Ali Osman Öncel
Ve yıkılan binalar bunların toplamı aslında etkilenen binalar diyoruz. Etkilenen binalar diyoruz. Demek ki toplamı nedir? Bunları rabbidir. Yani etkilenmiş oluyor.

0:30:38.680 --> 0:30:42.830
Ali Osman Öncel
Ama tabii ki her etkilenen bina yıkılmıyor.

0:30:43.650 --> 0:30:59.330
Ali Osman Öncel
Ve hasar almıyor. Bu nedenle de diğer bir kavrama ihtiyacımız var. Demek ki etkilenen bina sayısı içerisinde yıkılan Hazar, ağrı, sar orta, salan tüm binalar var.

0:31:0.100 --> 0:31:9.900
Ali Osman Öncel
Ama diğer bir kavram aslında biraz daha etkileyici oluyor. Mesela eks exporter explorer ise ne demek ki?

0:31:11.250 --> 0:31:25.230
Ali Osman Öncel
Deprem sonrasında hasar almış binalar eksport spor dediğimiz yani maruz kalmış binalara ne diyoruz? Hasar almış binalar diyoruz demek ki özellik.

0:31:25.330 --> 0:31:54.190
Ali Osman Öncel
Öyle işte 300.000 bina son 6 Şubat depremlerinden ne oldu? Yıkıldı. Demek ki buradaki toplam bina sayısı ya da toplam nüfus 13.000.000 ya da toplam bina sayısı belki genel olarak tam olarak bilmeyen 1.000.000 olduğunu düşünürsek o 1.000.000 bina neyi veriyor bize bunu Rabbi litreyi veriyor yani bunlar rehabilite ne demek etkilenen bina sayısı ama.

0:31:54.910 --> 0:32:4.670
Ali Osman Öncel
Maruz kalan bina sayısı yani hasar gören binası sayısı. Burada da görüldüğü üzere exporter ingilizce kelime anla.

0:32:4.760 --> 0:32:6.190
Ali Osman Öncel
Bir ispanyol olarak belirliyor.

0:32:6.860 --> 0:32:9.610
Ali Osman Öncel
Ve bu da demek ki?

0:32:9.710 --> 0:32:15.60
Ali Osman Öncel
Etkilenmiş ama gerçekten hasar almış yani beni ha sayısını veriyor.

0:32:15.660 --> 0:32:45.810
Ali Osman Öncel
Demek ki bunların toplamı bize ne gibi veriyor? Riske veriyor demek ki risk nedir? Dediğimiz zaman içinde bir tehlike tehlike nedir? Dediğimiz zaman işte deprem de arkadadır. Geldiklerinin yerin altındaki jeolojik yapı sının direnç değişimine bağlı olarak büyümesi ve küçülmesi ve maksimum ivme değeri olarak değişmesi durumunda ne diyoruz? Tehlike diyoruz ve bu da ivme olarak ölçülüyor. Son depremlerde ivme değerleri.

0:32:45.920 --> 0:32:50.920
Ali Osman Öncel
Oldukça büyük ölçüde yani işte maksimum yarar ivmesi.

0:32:51.20 --> 0:33:21.440
Ali Osman Öncel
Oldukça bugüne kadar görülmemiş büyüklükte hissedildi. Niye? Çünkü şehirler fayın üzerinde kurulduğu için ve deprem merkezi üzerinde şehir merkezi kurulduğu için hissedilmeye bugüne kadar dünyada görülen hissedilmeye ya da etkilenme şiddetin en üst düzeyinde gözlemlerini ne yaptık görebiliyoruz. Demek ki ikinci kavram da etkilenebilir. Etkilenme ne kadar bina etkilenmiştir?

0:33:21.950 --> 0:33:28.60
Ali Osman Öncel
Yani siz depremi hissediyorsanız etkilenmiş siniz demektir ama sizde bir yaralanma yok. Binanızda bir hasar alma yok.

0:33:28.940 --> 0:33:42.150
Ali Osman Öncel
Iıı ve sizinle birlikte hasar alan ya da yaralanan insanlar toplamına ne diyoruz? Etkilenebilir yani son depremde etkilenen insan sayısı nedir? 13.000.000.

0:33:43.170 --> 0:33:52.110
Ali Osman Öncel
Insan yaşamış olduğu 11 il etkilenmiştir. Demek ki bu kavram bize neyi veriyor? Bu ne rabite veriyor?

0:33:52.820 --> 0:34:19.740
Ali Osman Öncel
Ama spor ya bu depreme karşı bu depremde bir maruziyet almış insan sayısı. Bina olarak 300.000 bina ölen insan sayısı, orada 50 binden fazla insan ölerek o depremden etkilenmiş. 300 binden fazla binada yıkılarak bu depremden etkilenmiş olduğunu söyleyebiliriz. Tabii ki dersin adı nedir işte deprem riskinin hazırlanması.

0:34:20.410 --> 0:34:32.630
Ali Osman Öncel
Demek ki risk kavramı nedir diye size sorulduğu zaman bu şekilde açıklamanız lazım. O zaman depremi hazırlık nedir? Hastanelerin depreme hazırlanması nedir? Diye bir soru geldiği zaman.

0:34:33.770 --> 0:34:53.950
Ali Osman Öncel
O zaman nedir? Burada değiştirebileceğimiz parametreler var. Değiştiremeyeceğimiz parametreler var. Bir defa ne yapamıyoruz? Tehlikeyi değiştiremiyoruz ama dediğim tehlike deprem yeme bağlı olarak meydana geliyor. Depremi olmasını durduramadığımız da göre deprem dalgalarını da.

0:34:54.750 --> 0:34:59.640
Ali Osman Öncel
Yayılımına engel olamadığımız göre bizler için yapılacak ne vardır?

0:35:0.460 --> 0:35:31.440
Ali Osman Öncel
Tabii ki etkilenme kaçınılmaz ama işte maruz kalan bina sayısını ve maruz kalan insan sayısını ne yapabiliriz? Azaltabiliriz tabii ki bu bunu azaltan narın olmuş olduğu ülkelerde baş etme kapasitesinin yani depreme karşı afete karşı baş etme kapasitesinin yüksek olduğunu görürüz. Demek ki bu da afet s karşı dirençli yapılaşma yapan ülkeler.

0:35:31.810 --> 0:35:36.660
Ali Osman Öncel
Ya da kurumlar olabilir mesela toki'nin ne bileyim.

0:35:36.760 --> 0:35:39.590
Ali Osman Öncel
Son depremin meydana gelmiş olduğu yerde.

0:35:40.360 --> 0:35:54.910
Ali Osman Öncel
150.000 kadar bağımsız konutu ne olmuş oldu? Bir maruziyet ete uğramamış oldu. Yani depremde ne bir zarar almış oldu o zaman demek ki toki.

0:35:56.970 --> 0:36:27.60
Ali Osman Öncel
Vizyonunu geliştiren insanların baş etme kapasitesini oldukça yüksek olduğunu ne yapabilir? Söyleyebiliriz işte şehir hastaneleri var. Şehir hastanelerini yapan ya da şehir hastaneleri projesini geliştiren insanların baş etme kapasitesinin yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Ama onun dışındaki binaların yapımında emeği geçen projesinde imzası olan ya da olur olan tüm insanların da baş etme kapasitesinin oldukça.

0:36:27.280 --> 0:36:33.630
Ali Osman Öncel
Düşük olduğunu görebilir. Demek ki baş etme kapasitesinin de son depremde.

0:36:33.730 --> 0:36:46.560
Ali Osman Öncel
Hıı kurumlara bağlı olarak değiştiğini ne yapabiliyoruz göre biliyoruz. Evet, benim geniş olarak bu ders kapısının anlatmak istediğim bunlardı.

No comments:

Post a Comment

Deprem Riskini Anlama ve Azaltma Projesi ( Hafta 10)

    Değerli Öğrenciler, Bu haftalık projemizde, depremle ilgili bilgi edinme ve topluluk içinde farkındalık oluşturma konularında önemli bir...